داود بن سرحان گوید: نزد امام صادق علیه السلام بودیم که سدیر صیرفی  بر آن حضرت وارد شد و سلام کرده نشست، امام علیه السلام بدو فرمود:

ای سدیر هیچ گاه مال و ثروت مردی زیاد نشود جز آنکه حجت بر او بزرگ گردد، پس اگر میتوانید آن حجت را از خود برگردانید این کار را انجام دهید! عرض کرد: به چه وسیله ای فرزند رسول خدا فرمود: به اینکه از اموال خود حاجت های برادران خود را برآورید، سپس فرمود: ای سدیر با نعمتهای الهی با حسن مجاورت برخورد کنید و سپاسگزاری از منعم خود کنید و انعام کنید بر کسی که شما را سپاسگزاری کند که چون چنین کند از سوی خدای تعالی مستوجب زیاده و افزونی نعمت گردید، و از سوی برادران تان شایسته خیر خواهی ، سپس این آیه را تلاوت کرد که خدا فرماید: اگر شکر گذارید حتما نعمت را بر شما افزون کنم.

و از معمر بن خلاد از امام هشتم علیه السلام نیز روایت شده که فرمود: در بنی اسرائیل مردی بود که در خواب کسی به نزد او آمد و بدو گفت: نیمی از عمر تو در وسعت و فراخی است و نیم دیگر در عسرت و تنگدستی، اکنون هر کدام را که خواهی انتخاب کن( که کدام و کدام پس از آن باشد) وی گفت: مرا شریکی است ( در زندگی) که باید با او مشورت کنم، و چون صبح شد به همسرش گفت: مردی دیشب به خواب من آمد و به من گفت: نیمی از عمر من در فراخی است و نیمی در عسرت و تنگدستی، اکنون نیم اول را انتخاب کنم یا نیم دوم را؟ زن گفت: نیم اول را انتخاب کن، و چون این کار را کرد دنیا به او روی آورد و هر گاه نعمتی به او میرسید همسرش به او میگفت: همسایه ات فلانی نیازمند است از او دستگیری کرده و احسان کن! و یا می گفت: به فلان خویشاوند نیازمندت کمک کن! و هم چنین پیوسته هر نعمتی به آنها میرسید به نیازمندان کمک کرده و از آنها دستگیری نموده و شکر نعمت را انجام میدادند، و به همین منوال نصف اول عمر ایشان در فراخی و خوشی گذشت، و چون نصف دوم فرا رسید همسرش گفت:

یعنی- خداوند به ما نعمت داد و ما شکر او را انجام دادیم و خدا سزاوار تر است که به وعده خود وفا کند!  و همین کار موجب شد تا نیمه دوم عمر آنها نیز در فراخی و وسعت سپری شود. بدانچه خدا روزی او کرده قانع باشد.  در فضیلت قناعت سخن بسیار گفته اند و از همه جالبتر دو روایتی است که در تفسیر آیه ی شریفه رسیده که خدای تعالی فرماید :  - هر کس کار شایسته ای بکند مرد یا زن ، و با ایمان باشد ما به او زندگانی پاکی می دهیم و سزای آنها را حتما به بهتر از آنچه می کنند پاداش می دهیم.

که از رسول خدا (ص) و امیر المومنین (ع) روایت شده که فرمودند منظور از "حیا ۀ طیبه" قناعت است.

·                    بی نیازی از مردم

درباره این فایده قناعت که موجب بی نیازی از مردم و عزت نفس و آرامش خاطر می شود روایات زیادی با تعبیرات مختلف ولی با یک مضمون رسیده مانند این حدیث نبوی و علوی که فرموده اند:  قناعت مالی است تمام نشدنی . امام صادق فرمودند:  کسی که قانع باشد به آنچه خدا روزی او کرده چنین کسی بی نیاز ترین و غنی ترین مردم است.

امام علی (ع) فرمودند:

گنجی بی نیاز کننده تر از قناعت نیست. و یا اینکه فرمود: قناعت سر بی نیازی است.

خدای تعالی به داود علیه السلام وحی کرد که ای داود من پنج چیز را در پنچ چیز قرار داده ام و مردم در پنج چیز دیگر آن را جستجو میکنند و آنرا نمی یابند:

1- علم را در گرسنگی و تلاش نهادم، و مردم آنرا در سیری و راحتی جستجو می کنند و آنرا نمی یابند.

2- عزت و سربلندی را در اطاعت و فرمانبرداری خود نهادم، و آنها آنرا در خدمتکاری فرمانروایان  می جویند و آنرا نمی یابند.

3- غناء و بی نیازی را در قناعت نهادم، ولی مردم آنرا در زیادی مال می جویند و نمی یابند.

4- رضا و خشنودی خود را در خشم نفس نهادم،و ایشان در خشنودی نفس می جویند و نمی یابند.

5- راحتی و آسایش را در بهشت قرار دادم، و مردم آنرا در دنیا می جویند و نمی یابند.